Ehealth wordt al jaren ingezet en onderzoeksresultaten laten zien dat het werkt. Maar in Duitsland krijgt ehealth nog steeds moeilijk voet aan de grond. Toch is er reden tot optimisme, want ook in Duitsland zijn er ehealthpioniers die succesvol innovatieprojecten uitvoeren.
Minddistrict organiseerde een symposium in Berlijn over deze pioniersprojecten. In dit artikel brengen we je up-to-date over al deze ontwikkelingen over de grens.
Onderzoek GET.ON en Leuphana Universität: ‘Substantiële en langdurige effecten’
Stel, je wilt een nieuwe technologie gebruiken in zorg, maar je weet niet of die echt werkt voor preventie en therapie? Dan ga je die onderzoeken.
Veel Duitse universiteiten werken aan de ontwikkeling en evaluatie van online programma’s. Dr. Elena Heber, adjunct-directeur van het GET.ON-instituut dat online trainingen ontwikkelt, gaf tijdens het symposium een indrukwekkend overzicht van al het onderzoek dat tot nu toe gedaan is. Zelf doet Heber ook onderzoek naar ehealth.
Het GET.ON-instituut heeft samen met Minddistrict en de Leuphana universiteit een groot aantal bewezen effectieve interventies ontwikkeld. De onderzoeksresultaten laten zien dat de online modules bij diverse klachten ‘substantiële en langdurige effecten’ bereiken.
‘Een veelbelovende manier om effectievere zorg te leveren’
Waarom Heber interventies ontwikkelt en onderzoekt? ‘Psychische klachten komen veel voor, maar klachten worden verkeerd geïnterpreteerd, waardoor mensen geen of een verkeerde behandeling krijgen,’ vertelde Heber. Dit leidt tot een hoge ziektelast voor mensen en enorme economische kosten voor de maatschappij. En dat terwijl effectieve online interventies beschikbaar zijn. ‘Een veelbelovende manier om zorg effectiever en goedkoper te maken’, aldus Heber.
Op de vraag welke onderzoeksresultaten ze zelf het meest opmerkelijk vindt, antwoordt Heber: ‘De resultaten van het depressie-preventieprogramma vind ik bijzonder interessant. Het is ’s werelds eerste internetprogramma waarvan is bewezen dat het depressies voorkomt.’
deelnemers aan het symposium discussiëren met elkaar tijdens ronde-tafelsessies
MindDoc, online kliniek van Schön Klinik
Vorig jaar lanceerde de Schön Klinik de online kliniek MindDoc. De Schön Klinik is een keten ziekenhuizen en zorginstellingen met 23 locaties en 300.000 patiënten in heel Duitsland. Sinds de lancering zijn enkele honderden poliklinische patiënten in de online kliniek behandeld, vertelt Nicolas Stoetter, head of digital bij de Schön Klinik. En dat zonder eigen locatie of bedden, maar met een klein team van psychotherapeuten en interventieontwikkelaars.
Stoetter legt uit hoe het werkt: via de MindDoc-kliniek krijgen mensen een persoonlijk gesprek van 2 uur op één van de locaties van de Schön Klinik in Duitsland. In dat gesprek vindt de diagnose en een deel psycho-educatie plaats. Daarna vindt alle therapie online plaats, via modules en videogesprekken.
Waarom richtte de Schön Klinik hun project MindDoc eigenlijk op? Stoetter: ‘we moeten ervoor zorgen dat meer mensen laagdrempelige toegang hebben tot effectieve zorg.’ Dat kan niet met hoe we de zorg nu regelen, maar die markt zal veranderen, verwacht Stoetter.
'Net als andere markten moet de zorg innoveren om bij te blijven'
Ter illustratie vergelijkt Stoetter de zorg met andere markten, zoals de luchtvaart. ‘In de jaren ’70 waren er een paar dure en luxe luchtvaartmaatschappijen waar maar een handvol mensen gebruik van kon maken. In de decennia erna ontstonden er meer en goedkopere maatschappijen, waardoor meer mensen de mogelijkheid hadden om te vliegen. Het dure vliegen werd steeds meer uit de markt geduwd.’ Stoetter verwijst ook naar de innovatie van Airbnb: ‘het is de grootste hotelaanbieder ter wereld, zonder ook maar 1 bed te bezitten.’ Zij konden zo groot worden door gebruik te maken van innovatie.
Stoetter verwacht dat ook dure klinieken verder uit de zorgmarkt zullen worden geduwd, en daarom moet de zorg zich vernieuwen. ‘In de toekomst is het belangrijker dat veel mensen laagdrempelige toegang hebben tot effectieve zorg, dan dat weinig mensen na een lange wachttijd toegang hebben tot hoogwaardige conventionele psychotherapie. Misschien is de grootste psychiatrische kliniek van de toekomst er ook wel één zonder eigen bedden, net zoals AirBnB, door middel van ehealth.’
Online preventie van BARMER en Sociale Verzekeringen
Ehealth is niet alleen effectief in specialistische GGZ, maar ook geschikt voor laagdrempelige preventie. Dat bewijst dr. Elena Heber van het GET.ON-instituut. Zij deed onderzoek naar het preventieproject van zorgverzekeraar BARMER en de Sociale Verzekeringen voor Landbouw, Bosbouw en Tuinbouw.
Verzekerden bij de Sociale Verzekeringen konden gebruik maken van een online interventie om depressie te voorkomen. Het preventieprogramma van BARMER, dat sinds 2015 bestaat, bevat naast depressiepreventie ook programma’s voor het omgaan met stress, slaapproblemen en de preventie van depressie bij mensen met diabetes.
Wat waren de bevindingen van dr. Heber? De online interventies die door BARMER in de praktijk werden ingezet bleken dezelfde effecten te hebben als eerdere universitaire studies suggereerden. Daarnaast waren verzekerden geïnteresseerd in het programma én waren ze tevreden over de geboden preventie.
Dr. Elena Heber vertelt over digitale preventie bij BARMER
Engeland: ehealth en gezondheid op het werk
Evidence-based online interventies worden in het Verenigd Koninkrijk ingezet voor de behandeling van psychische aandoeningen. Maar ze worden ook gebruikt voor preventie, om werknemers met psychische problemen laagdrempelige hulp aan te bieden. Dit wordt uitgevoerd door gespecialiseerde bedrijven, die in opdracht van werkgevers de implementatie van Employee Assistance Programs (EAP) uitvoeren.
De achtergrond van deze inspanning zijn Britse onderzoeksresultaten, die stellen dat de eigenlijke jaarlijkse kosten van verzuim meer dan 2x zo hoog zijn dan de cijfers suggereren door ‘presenteïsme’, dat wil zeggen, aanwezigheid ondanks ziekte. Presenteïsme is niet alleen een last voor de mensen om wie het gaat, maar leidt ook tot nadelige gevolgen voor bedrijven verminderde efficiëntie van werknemers. Volgens de Workplace Wellbeing Index van Mind vertoont 69% van de werknemers symptomen van psychische klachten. Dat maakt de behoefte aan laagdrempelige diensten wel duidelijk.
Minddistrict werkt daarom nauw samen met EAP-aanbieders om naast traditionele telefonische coaching ook online interventies en dagboeken aan te bieden aan medewerkers van (grote) bedrijven. De inhoud varieert van stressmanagement, slaaptrainingen en ontspanningsoefeningen tot onderwerpen als een gezonde levensstijl en zelfwaardering.
Naast preventie bieden de EAP-aanbieders ook therapieplaatsen voor werknemers aan en begeleiden ze in nazorg. EAP-aanbieders bieden online interventies in 3 verschillende settings aan, aangepast aan de behoeften van de deelnemers:
- Zelfhulp
- Begeleide zelfhulp met feedback
- Blended zorg – combinatie van online en face-to-facesessies
Door o.a. psycho-educatie en andere routinetaken aan ehealth over te laten, kunnen begeleiders hun behandeltijd met 50% verminderen. In die vrijgekomen tijd kunnen meer werknemers hulp ontvangen. Het gemiddelde succespercentage van de online programma’s in EAP’s is 72%.
Meer weten?
Tijdens het symposium spraken ook experts prof. dr. Corinna Jacobi (Technische Universiteit Dresden), dr. Florian Fuhrmann (Managing Director, KV telematica), Ralph Molner (Supply Program Manager e-health, Barmer) en Nicolas Stoetter (Head of Digital, Schön Klinik) over de toekomst van preventie en geestelijke gezondheidszorg in Duitsland. Wil je meer weten over deze of andere projecten? Neem dan contact met ons op.