Dagboeken zie je gemakkelijk over het hoofd, maar zijn wel degelijk op zichzelf staande interventies. Wat is precies hun meerwaarde voor een behandeling of therapeutische relatie? We vroegen het aan orthopedagoog Krissie Mooij van KOOS.
KOOS verleent specialistische jeugdhulp in de stad Utrecht. Krissie ziet in haar werk als orthopedagoog jongeren en kinderen (en hun ouders) in verschillende familiesituaties met elk hun eigen hulpvragen en opgroeiomstandigheden.
Helder beeld van het probleem
Krissie: "Vaak vertellen de kinderen of jongeren die ik behandel mij iets. Bijvoorbeeld, 'ik heb zulke nare gedachten'. Maar als je gaat doorvragen, wat is die gedachte dan precies? Wanneer komt die? Wat is eraan vooraf gegaan? Dan vinden ze dat moeilijk om te vertellen. Niet alleen jongeren hebben dit trouwens hoor, ik zie het ook bij ouders.
Wat ik dan doe, is dat ik een dagboek voor ze klaarzet. Dat kunnen ze invullen in de app en ze krijgen er een herinnering voor op hun telefoon. In een situatie zoals hierboven geef ik dan een dagboek waarmee ik de gedachten helder kan krijgen. Er is ook een dagboek over angsten dat ik vaak gebruik, en een eetdagboek.
"Kinderen en jongeren vinden het vaak moeilijk om uit te leggen waar ze precies last van hebben"
Doordat jongeren het dagboek invullen, krijg ik een veel helderder beeld van waar ze last van hebben: wat is die gedachte, en wat was de situatie? Ze hoeven het namelijk niet na te vertellen. Je kunt ook goed monitoren hoe vaak zo'n gedachte nou precies voorkomt. En dan kun je in de behandeling, in een gesprek dat je voert, heel specifiek zo'n gedachte nemen om daarop door te gaan."
Groei
"Het doet me ook denken aan een jongere bij wie je aan het dagboek kon zien dan hij het steeds beter ging begrijpen. Naarmate de uitleg vorderde, en we meer gesprekken hadden, kon hij veel beter zijn eigen gedachtes als helpend of niet-helpend benoemen, en gedachte-gevoel-gedrag onderscheiden. Dat is wel heel tof als je dat ook aan het kind kunt laten zien. Kijk hoe je bent gegroeid! Kijk hoe je je dagboek in het begin invulde, en hoe je dat nu op het eind doet.
"De jongeren zien dat ze echt iets geleerd hebben."
Voor mezelf vind ik het fijn om te zien dat 'mijn' jongeren en kinderen zijn gegroeid. Maar ik merk ook dat het voor henzelf fijn is. Dat ze zien, kijk, ik heb toch wel echt wat geleerd. Want vaak is het zo dat we praten over gedachtes. Dan kun je denken 'wat heb ik nu eigenlijk geleerd?'. Dat is niet altijd grijpbaar. Maar er gebeurt wél echt iets. En dan is dat dagboek daar heel helpend voor: het maakt de groei inzichtelijk."
Herinneringen
"Dat Minddistrict een app heeft, dat is voor de jongeren wel echt heel fijn. De app stuurt ze herinneringen om aan hun dagboek te werken. Er is een standaard 'herinneringenschema', maar ik kan ook invullen wanneer zij die herinnering krijgen. Dat pas ik eigenlijk altijd aan samen met de jongere, want het is zó verschillend wat ze willen.
Sowieso hoeven ze van mij niet elke dag iets in te vullen, maar dat bepalen we in overleg. Als je de jongere dat wel heel graag wil, dan doe ik dat natuurlijk. En de één vindt het fijn om 's ochtends een dagboek te krijgen, de ander wil het 's avonds. En ook de tijden waarop dan, dat verschilt weer heel erg per jongere. Dus ik stel het altijd even in op de voorkeuren van de persoon zelf. Dan je heb je ook gewoon de meeste garantie dat ze het echt gaan invullen."
Meer weten
Bekijk ook de video van hulpverlener Els, die net als haar cliënt verrast werd toen hij dagboeken ging gebruiken.
Wil je meer te weten komen over de functionaliteit? Leer meer over dagboeken
We horen en delen graag meer ervaringen. Dus heb jij iets toe te voegen over hoe jij dagboeken ziet in je behandelingen of therapeutische relatie? Laat het ons weten!