Als orthopedagoog bij GGZ instelling Molendrift behandelen Kevin Janssen (26) en Loes Luinstra (26) kinderen en jongeren met gedrags- of leerproblemen. Mooi en dankbaar werk. Maar niet altijd makkelijk, weten ze. In een openhartig interview delen ze hun ervaringen en visie over het vak en de rol die ehealth daarin speelt.
Van kinderen met bijvoorbeeld autisme of ADHD tot jongeren met angst- en/ of stemmingsklachten. Kevin en Loes helpen kinderen en volwassenen met uiteenlopende hulpvragen. Naast gedrag kijken ze naar opvoeding en omgeving. Samen met de ouders, school en het kind kijken ze onder andere hoe ze de omgeving van het kind kunnen beïnvloeden, om zo het gedrag van het kind te veranderen.
Verscheidenheid maakt de GGZ leuk
Kevin en Loes hadden niet altijd de wens om als orthopedagoog te werken. Loes groeide op met een verstandelijk beperkte zus. Ze maakte van dichtbij mee wat daarbij komt kijken. Haar studie pedagogische wetenschappen begon ze dan ook met het idee om later met verstandelijk beperkte kinderen te werken. Maar het bleek niet helemaal wat ze wilde. “Te eenzijdig.” Ze kwam in de geestelijke gezondheidszorg terecht.
Loes Luinstra, orthopedagoog bij Molendrift
Vooral de verscheidenheid maakt het werk leuk, vindt Loes. “Hulpverleners voelen toch een bepaald soort verantwoordelijkheid en willen graag voor anderen zorgen. Dat kan in de GGZ. Prachtig vind ik het als ik pubers in de praktijk krijg die door hun ouders gestuurd zijn en zelf helemaal geen zin hebben om te praten. Als ik ze dan na zo’n eerste gesprek op de gang tegen hun ouders hoor zeggen ‘Ah die Loes was echt cool!’ is dat voor mij echt een overwinning.” Complimentjes of mailtjes met een blijk van waardering, slaat ze op in een aparte map. “Op momenten dat ik aan mezelf twijfel pak ik ze er weer bij, om te lezen wat anderen aan mij waarderen.”
Een rol als verlosser: een illusie
Ook Kevin had oorspronkelijk een ander idee over zijn toekomst. Aan het begin van zijn HBO-opleiding Pedagogiek wist hij het zeker: hij zou in een jeugdgevangenis gaan werken. “Ik wilde daar als verlosser komen en die kinderen weer op het goede pad brengen. Maar ik ben al snel afgestapt van die illusie.”
Toch werkt hij nu ook met jonge cliënten. “Kinderen zijn nog zo onbevangen. Je kunt ze nog sturen. En ik krijg er ook heel veel voor terug”, licht hij toe. De muur van zijn kamer hangt vol met tekeningen. “Pas heb ik een traject afgesloten met een jongen die ik met elke behandeling heb zien veranderen. Aan het begin was hij heel erg teruggetrokken en geloofde hij dat zijn leven geen zin meer had. Laatst liet hij me weten hoe fijn hij het vond dat ik naar hem heb geluisterd. Doordat hij de stap naar hulpverlening durfde te zetten, ziet hij nu weer mogelijkheden. Daar doe ik het voor.”
Zorgen kan niet altijd
Toch maakt juist de zorgzaamheid die ze hebben, het soms lastig voor Kevin en Loes. Ze voelen zich verantwoordelijk en zorgen graag voor anderen. Toch kun je niet op elk moment voor iedereen zorgen, merkt Loes op. “Het past simpelweg niet in de agenda. Dat geeft me behoorlijk wat stress.”
Kevin Janssen, orthopedagoog bij Molendrift
Kevin herkent dit. “Je werk is nooit klaar. Er is altijd wel iets te doen, zoals e-mails, een verslag typen of literatuur lezen. De kunst is om af en toe juist even op de rem te trappen. Op die momenten ga ik bewust iets anders doen.” Toch voelt hij zich soms gefrustreerd dat hij zijn cliënten niet of onvoldoende kan helpen naar zijn eigen tevredenheid. “Je wil zoveel mogelijk mensen helpen en hen niet te lang laten wachten. Tegelijkertijd wil je ook goede zorg blijven leveren. Lange wachtlijsten maken dat erg lastig.”
De coronapandemie zorgde voor extra uitdaging. Toevallig waren ze net gestart met een pilot beeldbellen, waardoor het lukte binnen een week vrijwel alle cliëntcontacten om te zetten naar digitaal. Dit beviel zo goed, dat de mogelijkheid om digitaal contact te houden is gebleven. Jonge cliënten en hun ouders hoeven dan niet altijd helemaal naar Groningen te komen. Ook wordt videobellen ingezet om mee te kijken in de thuissituatie van het kind, zoals het avondeten. Of om begeleiding te bieden bij exposure-oefeningen. “Een mooie vorm van ehealth en blended zorg, waarbij je juist meer contact hebt met de leefsituatie van het kind”, aldus Loes.
Van start met Minddistrict
Sinds kort is ook Minddistrict toegevoegd aan de behandelingen. Door online modules te volgen en dagboeken bij te houden, kunnen cliënten ook zelfstandig buiten de gesprekken vooruitgang boeken. Voor Kevin en Loes betekent dit dat ze hun behandelplan nu nog meer kunnen afstemmen op wat hun cliënt fijn vindt en nodig heeft. Ook kan in sommige gevallen de contactfrequentie omlaag, omdat cliënten online verder kunnen met hun behandeling. Of Minddistrict in de behandeling past, bekijken ze per persoon. Vooral zelfstandige en gemotiveerde jongeren kunnen goed met de modules uit de voeten. Ook ziet Loes mogelijkheden om Minddistrict tijdens de gesprekken te gebruiken. Zo behandelt ze een cliënt met een licht verstandelijke beperking, met wie ze Minddistrict samen invult. “Dat biedt structuur. Ik gebruik het dan ook meer als leidraad, dan als een aanvulling op de gesprekken.”
Voor Kevin en Loes betekent dit dat ze hun behandelplan nu nog meer kunnen afstemmen op wat hun cliënt fijn vindt
Bij Molendrift zijn ze druk bezig met onderzoeken hoe ze Minddistrict zo optimaal mogelijk kunnen toepassen. Daarvoor moeten ze vooral intern ervaring opdoen en inzicht krijgen in hoe de modules hun behandelingen nog beter maken. Het wordt dan steeds makkelijker om al bij de start van de behandeling te bepalen of en hoe Minddistrict daar onderdeel van wordt, geloven Kevin en Loes. Ook opleidingsinstituten kunnen een belangrijke bijdrage leveren, vindt Kevin. “De toepassing van ehealth moet al vanuit de opleiding worden meegegeven. Zo leer je hoe je het op de juiste manier en op het juiste moment gebruikt voor het beste resultaat.”
Onzekerheid en veerkracht
Toch kun je niet op alles voorbereid zijn. Zo komt het ook wel eens voor dat ze niet weten hoe ze de behandeling het beste kunnen insteken. En dat is ok, vindt Kevin. “Ook collega’s met jarenlange ervaring zie ik nog wel eens puzzelen met bepaalde vragen. Die onzekerheid blijft, denk ik. Bij elke professional in de zorg. Het gaat uiteindelijk om de stappen die je cliënt maakt. Het is mooi als je ziet dat het beter gaat en merkt dat je echt wat hebt kunnen betekenen.” Loes haakt hierop in: “Soms moet je ook gewoon accepteren dat je niet alle problemen kan oplossen. Veel gelukkig wel, maar je kunt niet alles magisch wegtoveren.”
Social media veranderen je zelfbeeld en hoe je tegen de wereld aankijkt.
De verantwoordelijkheid om problemen in eerste instantie al te voorkomen, ligt bij ons allemaal, vindt Loes. Ze ziet dat de veerkracht van de westerse maatschappij steeds minder wordt. Mensen hebben hierdoor vaker hulp nodig. “Jongeren voelen veel druk of leggen zichzelf veel druk op om goed te presteren. Ook heeft bijna geen enkele jongere tegenwoordig meer een hobby. Ze zijn wel druk met Netflix en en TikTok filmpjes maken, maar als ze terugkomen van school trekken ze zich vooral op hun eigen kamer terug achter hun schermpjes.” Social media veranderen je zelfbeeld en hoe je tegen de wereld aankijkt, gelooft ze. "Bij Molendrift proberen we eerder te beïnvloeden. Denk daarbij aan SpelendLerenThuis, of aan het oprichten van een @ease vestiging in Groningen, of het werken met de jongerenwerkers van Barkema en de Haan. Je kan ook denken aan aanwezigheid met praktijkondersteuners in huisartsenpraktijken. Eerder, lichter sneller. Maar hier is nog een wereld te winnen".
Loes hoopt dat mensen meer naar elkaar gaan uitkijken. Dat ze met elkaar delen waar ze mee zitten. En problemen met hun eigen omgeving oplossen, zodat ze niet meer gewezen zijn op zorg. “Natuurlijk zal er altijd zorg blijven voor mensen die dat echt nodig hebben. Maar ik geloof dat bepaalde problemen minder verergeren als je er eerder met elkaar over praat en steun van elkaar krijgt als je het moeilijk hebt. Ik hoop dat daar een ommekeer komt.”
Verder lezen
Bij Herlaarhof, centrum voor jeugd-ggz van Reinier van Arkel in Vught, wordt ehealth al enkele jaren ingezet in behandelingen. Lees hier hoe ze de hulpverlening hebben ingericht.
Benieuwd naar ons aanbod voor kind en jeugd? Neem eens een kijkje op de themapagina kind en jeugd of lees over onze kijk op ehealthontwikkeling voor jongeren.