Een burn-out voorkomen: wat kan je als werkgever doen?
Burn-out is beroepsziekte nummer 1: 14% van de werknemers meldt jaarlijks burn-outklachten. Het CBS, TNO en Arboned berekenden dat een fikse burn-out gemiddeld leidt tot 242 dagen verzuim. "De jaarlijkse verzuimkosten gerelateerd aan een burn-out worden begroot op 1,8 miljard euro."
Los van dat financiële aspect wens je ook gewoon niemand een burn-out toe. Mensen die burn-out raken lijden vaak aan chronische stress. Stress leidt tot hogere bloeddruk, verteringsproblemen, hoofdpijn, spierpijn en aantasting van je immuunsysteem. Wanneer het lichaam zoveel stress moet verteren, heeft het geen mogelijkheid meer om te herstellen. Maar de stress gaat door. Dat leidt tot concentratieproblemen, geheugenverlies, spanning en minder sociale betrokkenheid. Je raakt uitgeput: psychisch én fysiek.
Burn-out voorkomen? Of stress preventie?
Het herstel van een burn-out kan maanden, soms zelfs jaren in beslag nemen. Het is daarom een goed idee om na te denken over preventie. Veel bedrijven en werkgevers besteden al aandacht aan medewerkers die veel stress hebben en bieden bijvoorbeeld coachingstrajecten aan. Dat is natuurlijk belangrijk. Maar zou het niet nog mooier zijn als mensen die stress in de eerste plaats niet zouden hebben?
Stress verminderen is natuurlijk mooi, maar is het niet beter als er geen chronische werkstress zou ontstaan?
We weten hoe een burn-out zich ontwikkelt, en welke factoren daar een rol bij spelen. Waarom wel aandacht besteden aan de effecten, maar niet die factoren bij de wortel aanpakken? Waarom niet een burn-out voorkomen?
Ontstaan van werkstress
Werkstress ontstaat wanneer er sprake is van onbalans. Bijvoorbeeld is als er geen balans is tussen wat een werknemer kan of waar die behoefte aan heeft aan de ene kant, en de aard van het werk en behoeften van het team aan de andere kant.
Laten we eens kijken naar risicofactoren:
De werknemer
Mensen die een burn-out krijgen, hebben veel overeenkomsten in hun persoonlijkheid: ze stellen hoge eisen aan zichzelf; ze zijn erg gemotiveerd; ze vinden het lastig om nee te zeggen of om hulp te vragen. Het risico op burn-out wordt vergroot door ingrijpende veranderingen in iemands persoonlijke situatie. Denk aan een relatiecrisis, ziekte in de familie of het overlijden van een naaste.
Mensen met burn-out hebben veel dezelfde karaktereigenschappen: ze stellen o.a. hoge eisen en vinden het moeilijk om nee te zeggen
Team en organisatie
In teams waar er een slechte werksfeer hangt, is het risico op burn-out 4x zo groot (Rapport langdurige werkloosheid, LISV 1999). Conflicten, ruzies en pesterijen zorgen voor meer psychische druk. Maar ook zonder pestgedrag kan er een slechte werksfeer zijn, bijvoorbeeld als er slecht afspraken gemaakt wordt zodat er onduidelijkheid ontstaat, of wanneer het cultuur is om afspraken slecht na te komen.
Een gebrek aan waardering is een risicofactor voor burn-out
In zo'n omgeving ervaren mensen ook minder waardering voor hun werk. Ook dat is een risico: zinvol werk doen dat gewaardeerd wordt is belangrijk. Je keihard inzetten maar nooit een schouderklopje krijgen werkt juist tegenovergesteld. Helemaal fnuikend is het als mensen meerdere functies met conflicterende belangen hebben: zij zullen het nooit goed kunnen doen. Tot slot is een starre omgeving, waarin iemand weinig tot geen persoonlijke bewegingsruimte heeft om zijn werk in uit te voeren een risicofactor.
Daarnaast speelt ook de gevoelde werkdruk een rol. Hoe groter de druk, bijvoorbeeld door pressie vanuit het management, door personeelstekorten, door emotioneel veeleisend werk, etc., hoe groter het risico dat de balans tussen werk en privé aan de verkeerde kant uitslaat. Er zijn beroepsgroepen waarin werkdruk over het algemeen hoger ligt dan in andere beroepen; in de zorg is de gevoelde werkdruk bijvoorbeeld notoir hoog. Let dus ook op je beroepsgroep en werkdruk, en neem die eventueel mee als risicofactor.
Werkplezier stimuleren
Is de sfeer in jouw team of bedrijf inderdaad voor verbetering vatbaar? Pak dat dan als eerste aan, zodat je het werkplezier van je medewerkers verhoogt. Denk bijvoorbeeld aan het volgende:
- Communiceer en formuleer positief
- Stimuleer openheid
- Geef ruimte aan creativiteit
- Laat mensen zoveel mogelijk hun eigen werkritme of planning bepalen
- Maak werk van waardering
Ga ook in gesprek aan werkgerelateerde ontevredenheid. 'Zo is het nou eenmaal' is geen goed antwoord, je kunt beter samen op zoek gaan naar oplossingen.
Het voordeel van het verhogen van het werkplezier is dat dit er niet alleen voor zorgt dat mensen minder snel of geen burn-out krijgen, ze worden er ook nog eens hele goede werknemers van: werknemers met meer werkplezier zijn productiever.
Pak een negatieve werksfeer als eerste aan
Tegelijkertijd kan een verbeterde werksfeer niet alleen negatieve effecten wegnemen, er staan ook positieve effecten tegenover. Want sociale steun onder collega's helpt stress te verminderen, onderzocht psycholoog Geertje van Daalen. Zo heeft ingrijpen in werksfeer ook nog eens een preventieve werking.
Goed kijken en luisteren
Risico's in de werkomgeving kun je veranderen, maar op de persoonlijkheid van je medewerkers heb je geen invloed. En al kon je dat, dan zou je dat misschien niet eens willen: verantwoordelijkheidsgevoel, de lat hoog leggen en hard werken zijn nu niet bepaald negatieve eigenschappen.
Maar je kunt je collega's wel tegen zichzelf beschermen. Als het goed is ken je je pappenheimers, weet je wie je wel extra het vuur aan de schenen moet leggen, en wie juist niet. Daarnaast kun je als organisatie scherp zijn op symptomen van (chronische) werkstress: denkfouten, overzicht verliezen, paniekaanvalletjes, minder sociale betrokkenheid, stemmingswisselingen, geheugenverlies. Zie je die symptomen terug? Ga dan in gesprek en neem passende maatregelen.
Module mindfulness in de minddistrict app - om te leren meer in het hier-en-nu te leven
Online ondersteuning en passende maatregelen
Een simpele stap om je collega's te ondersteunen, is bijvoorbeeld het aanbieden van passende coaching. Dat kan face-to-face coaching zijn, maar evengoed kunnen dat online pogramma's zijn, die zich specifiek richten op doelen die mensen willen bereiken:
- Coach mensen om in het hier-en-nu te zijn met mindfulness om stress te voorkomen of te verminderen
- Biedt handvatten voor het vinden van concentratie
- Help notoire uitstellers hun procrastinatie aan te pakken
- Moedig mensen ook aan aan hun fysieke conditie te werken met 'Gezonder leven.'
- Verminder werkstress, als die toch ontstaat, met 'Ontspannen naar je werk'.
Wil je aan de slag met werksfeer? Dat kan je natuurlijk direct beginnen en gesprekken aangaan. Wil je meer ondersteuning? Dan zijn er diverse coaches die je kunnen helpen je werksfeer in kaart te brengen en een plan te maken om die te verbeteren. Tegelijkertijd kun je denken aan online programma's voor gedragsverandering die je medewerkers helpen met concrete vaardigheden: afspraken maken, verwachtingsmanagement of bijvoorbeeld complimenten geven. Neem gerust contact op voor een adviserend gesprek!